لاته آرت چیست؟ مروری بر تاریخچه لاته آرت
لاته آرت چیست؟ لاته آرت (Latte Art) هنر ترکیب شیر و قهوه که باریستا با تکنیک و مهارت خود طرح و اشکال مختلف را درون فنجان خلق می کند.
هنری که ذوق و لذت بصری را در وجود مشتری و کسی که آن را می نوشد برانگیخته می کند.
اگر چه که یک لاته آرت زیبا کیفیت نوشیدنی شما را تضمین نمی کند اما حقیقتا لذت نوشیدن آن را دو چندان خواهد کرد.
اما این هنر اولین بار در کجا و توسط چه کسی اختراع شد؟ چگونه به محبوبیت جهانی رسید و به یکی از پرطرفدارترین هنرها دردنیا تبدیل شد؟
می توان گفت که تا قبل از طراحی و ساخت ماشین اسپرسوهای بدون نازل بخار (Steam Wand) لاته آرتی هم وجود نداشت.
برای اینکه بفهمیم ریشه این هنر از کجا شکل گرفت بهتر است مروری بر تاریخچه لاته آرت داشته باشیم و نگاهی داشته باشیم به تاریخچه ظهور نازل های بخار.
تاریخچه ظهور نازلهای بخار و دستگاههای صنعتی
اولین نازل بخار در سال 1901 توسط لوئیجی بیزرا (Luigi Bezzera) که آن را به عنوان نمونه برای دستگاه خود ساخته بود طراحی و تولید شد.
در سال 1903 دسیدریو پاوانی (Desiderio Pavoni) امتیاز ثبت اختراع نازل بخار را از بیزرا خریداری کرد.
پاوانی توانست با کمک بیزرا اولین دستگاه اسپرسوی دارای نازل بخار را در سال 1905 تولید کند.
این دستگاه بدلیل برخورداری از فشار بالا قادر به عصاره گیری همزمان اسپرسو و بخار دادن شیر بود.
این اختراع مشترک که حقیقتاً اولین دستگاه اسپرسوساز واقعی به حساب می آمد آیدیله (Ideale) نام گرفت.
اگرچه که بخار دادن شیر از اواخر قرن نوزدهم هم وجود داشت، اما در واقع چند دهه طول کشید تا هنر لاته آرت ظهور کند.
اینطور بگوییم که تاریخچه لاته آرت ارتباط نزدیکی با تاریخچه اسپرسو دارد و به چند دهه پیش در ایتالیا برمیگردد.
(عکس اولین دستگاه اسپرسو ساز)
از زمان اختراع آن در ایتالیا در طول قرن بیستم، اسپرسو و نوشیدنیهای بر پایه اسپرسو پای خود را به سرتاسر جهان باز کرده اند.
اگر چه که به احتمال زیاد لاته آرت بطور همزمان در کشورهای مختلف ظهور کرده بود اما به نظر میرسد که ریشه های آن با اسپرسو در ایتالیا مشترک است.
گفته ها حاکی از آنست که زادگاه این هنر شمال ایتالیا می باشد
اما اکثر متخصصین این صنعت بر این باورند که اعتبار اصلی این هنر متعلق به کافه های امریکا می باشد.
آشنایی با دیوید شومر و تاثیر گذاری در لاته آرت
دیوید شومر (David Schomer) یکی از مالکین کافه Espresso Vivace در سیاتل آمریکا کسی بود که گسترش و محبوبیت اصلی لاته آرت به لطف او حاصل شد.
وی تمرکز خود را بر روی آموزش تعداد زیادی باریستا و خلق لاته آرت های با کیفیت گذاشت.
او در اواخر دهه 1980 شروع به خلق اشکال مختلف کرد و تا سال 1989 موفق به تکمیل طرح رزتا (Rosetta) شد.
دیوید در مورد محبوبیت لاته آرت در دهه 1980 اینگونه توضیح میدهد:
در سال 1988 سارا هانتینگ (Sarah Hunting) سعی کرد با ترکیب شیر و اسپرسو طرح زنبور را خلق کند.
بعد از آن در سال 1989 بود که لیزا پرسنز(Lisa Persons) یاد گرفت که چگونه طرح قلب (Heart) را ایجاد کند
و در آخر من موفق شدم در سال 1992 طرح رزتا (Rosetta) را تکمیل کنم.
شومر بعد از تکمیل تکنیک و طرح های خود دوره ای به نام Caffee Latte برگزار کرد.
این هنر به سرعت در سیاتل و سپس ایالات دیگر و در نهایت در سرتاسر جهان به امضایی هنری برای افرادی تبدیل شد که سعی در خلق یک هنر داشتند.
بهترین لاته آرتیست جهان در سال 1994 آقای لوئیجی لوپی (Luigi Lupi)
یکی دیگر از پیشگامان هنر لاته آرت لوئیجی لوپی (Luigi Lupi) باریستای ایتالیایی بود که به لطف
استاد باریستای خود پیرو مرلو (Piero Merlo) اصول و تکنیک های اولیه کاپوچینو را آموخت و
به دلیل مهارت های استثنایی خود در ایجاد طرحهای جذاب بر روی کاپوچینو به شهرت رسید.
لوپی بعدها تکنیکهای لاته آرت را گسترش داد و سال 1994 بود که جایزه بهترین لاته آرتیست جهان را از آن خود کرد.
لوپی همچنین در نمایشگاهی در سال 2004 طرح گل لاله (Tulip) را به نمایش گذاشت.
بدین ترتیب بود که هنر لاته آرت اواخر دهه 1980 و اوایل دهه 1990 در ایالات متحده امریکا خلق شد،
در دهه 2000 به استرالیا و سپس به شمال اروپا رسید و امروزه جزو پررونق ترین هنرها در آسیا به شمار می رود.
کلمه انگلیسی “Latte” کوتاه شده “Caffe Latte” ایتالیایی ست که در زبان فرانسوی “Caf’e au lait”
و در اسپانیایی “Café con leche” به معنی قهوه با شیر ترجمه می شود.
پس اگر مسافر یکی از این کشورها بودید و درخواست لاته، لیت یا لچه کردید چیزی که تحویل می گیرید یک لیوان شیر است.
چگونه یک فنجان لاته با کیفیت تهیه می شود؟
لازمه یک فنجان لاته با کیفیت داشتن دانش فنی و تکنیک کنترل دمای شیر برای یک میکروفوم عالی حاصل از شیر دما دهی شده،
یک پیچر مناسب و البته یک قهوه با کرمای ایده آل ماننده قهوه آرت بلند و از همه مهمتر صبر و حوصله زیاد و تمرین مستمر می باشد.
امروزه لاته آرت به یک رشته هنری واقعی تبدیل شده است.
با برگزاری دوره های معتبر در سراسر دنیا از جمله مدرسه قهوه آرتیزان (Artisan Coffee School ) در لندن،
آکادمی اسپرسو (Espresso Academy) در فلورنس و اعطای گواهینامه Milk Science & Latte Art از موسسه و آکادمی باریستا هاستل (Barista Hustle).
محبوبیت هنر لاته آرت چنان غوغایی به پا کرد که راه خود را حتی به مسابقات قهرمانی نیز باز کرد.
این مسابقات که هر ساله در سرتاسر دنیا برگزار می شود رقابتی ست هیجان انگیز و دوستانه بین باریستاهای هنرمندی
که به بهترین شکل خلاقیت و ظرافت هنر خود را درون فنجان های قهوه به نمایش می گذارند.
لاته آرت و مسابقات جهانی
مسابقات بین المللی لاته آرت تحت عنوان World Latte Art Championship هرساله با حضور شرکت کنندگانی از کشورهای مختلف دنیا برگزار میشود.
⦁ متاسفانه نمایندگان کشور ما چند سالی ست که بدلیل تحریم های جهانی از حضور در این مسابقات محروم هستند.
امتیاز دهی در این مسابقات در چند بخش با در نظر گیری تخصص باریستا در مراحل مختلف انجام می شود.
-
قهوه ترکیبی art blend ویژه تمرین لاته آرت930,000 تومان
-
قهوه تخصصی اتیوپی گوجی شاکیسو 1 کیلوگرمی1,680,000 تومان
-
قهوه ترکیب تخصصی کیوت 1 کیلوگرمی1,160,000 تومان
مسابقات لاته آرت در سه مرحله برگزار می شود.
- مرحله مقدماتی
2. مرحله نیمه نهایی
3. مرحله فینال
مرحله مقدماتی
در این مرحله شرکت کنندهها باید در مدت زمان ۸ دقیقه ۲ لاته با طرح یکسان روی میز داوری قرار دهند.
تنها فنجانی که در زمان کمتر از ۸ دقیقه روی میز داوری قرار داده شود مورد ارزیابی قرار میگیرد.
نکاتی که در حین امتیاز دهی توسط داوران در نظر گرفته میشود عبارتند از:
کنتراست، هارمونی، کیفیت بافت شیر، بیشترین تطابق دو فنجان با یکدیگر، تقارن، خلاقیت و پیچیدگی طرح و بعضی موارد دیگر که میتوانید در برگه امتیازات داور عینی مشاهده کنید.
شرکت کنندهها باید از دستگاه اسپرسو، آسیاب، قهوه و فنجانهای تامین شده توسط مجری مسابقات استفاده کنند.
آسیاب قهوه مسابقات تنظیم خواهد بود و نیازی به تنظیمات بیشتر نخواهد داشت.
در این مرحله استفاده از پودر شکلات و هر ماده تزئینی و افزودنی امتیاز صفر را در پی خواهد داشت.
در این مرحله از مسابقه باید با تکنیک دست آزاد (Free Pouring) انجام شود و استفاده از قلم طراحی مجاز نمیباشد.
مرحله نیمه نهایی
هر شرکت کننده ۵ دقیقه برای آمادهسازی جایگاه خود و ۸ دقیقه برای انجام مسابقه زمان دارد.
هر فرد باید ۴ لاته درست کند که شامل ۲ نوشیدنی لاته با تکنیک دست آزاد و ۲ نوشیدنی لاته با طراحی قلم را شامل خواهد شد.
شرکت کننده ها باید یک تصویر چاپ شده از هریک از طرحهای خود را همراه داشته باشند.
برای هر دسته بندی (لاته آرت آزاد، ماکیاتو و طراحی) فقط یک عکس لازم است نه کمتر و نه بیشتر.
عکس باید به صورت کاملا شفاف و واضح از طرح در نظر گرفته شده را نشان دهد.
ارائهی نقاشی و یا هر گونه طرح هنری از طرح و نقش مورد نظر و همچنین تصویر عکس بر روی دستگاه های الکترونیکی قابل قبول نخواهد بود..
هر نوشیدنی بر اساس عکس ارائه شده داوری خواهد شد.
همهی لاته آرتها باید یکسان و منطبق با عکس مذکور باشند و بر اساس میزان شباهت هر نوشیدنی با عکس موردنظر به لاته آرت امتیاز داده میشود.
اگر عکس و لاته آرت تهیه شده با هم تطبیق نداشته باشند در این صورت برای کل بخش به شرکت کننده امتیاز صفر داده میشود.
در این مرحله فنجانهای رسمی مسابقات مورد استفاده قرار می گیرند و شرکت کنندگان نمیتوانند از فنجان های خودشان استفاده کنند که درغیر این صورت امتیاز آن نوشیدنی صفر خواهد بود.
استفاده از قلم لاته آرت برای لاته آرت با تکنیک دست آزاد امتیاز صفر را برای تمامی موارد برگه در پی خواهد داشت.
مرحله فینال
در این مرحله ۵ دقیقه زمان آماده سازی و ۱۰ دقیقه زمان مسابقه خواهد بود.
زمانی برای نظافت در نظر گرفته نشده است.
هر یک از شرکت کنندگان موظفند تجهیزات خود را سریعا بعد از اجرا از صحنه جمع آوری نمایند.
شرکت کنندهها در این مرحله میبایست ۶ نوشیدنی تهیه کنند،
۲ عدد اسپرسو ماکیاتو آزاد، ۲ عدد لاته آزاد و ۲ عدد لاته نقش طراح (در این مرحله امکان به کارگیری قلم طراحی یا تکنیک های مشابه و تزیین سطح امکان پذیر است).
مابقی قوانین این مرحله مشابه مرحله نیمه نهایی می باشد.
بخش آرت بلند (Art Bar)
- در بخش دیگری که آرت بار (Art Bar) نام دارد، در هر دو مرحله هر شرکت کننده قبل از آماده سازی و شروع مسابقهاش و به دور از حضور داوران و یا همراهی نزدیک بازدید کنندهها، تنها در حضور عکاس رسمی مسابقات ۱۰ دقیقه زمان دارد تا یک لاته آماده بکند.
- در فاصلهی این ده دقیقه باریستا هر تعداد که بخواهد میتواند آرت بزند و در پایان زمان یک طرح و فنجان نهایی را جلوی عکاس میگذارد. فضای آرت بار به باریستا کمک میکند تا به دور از اضطراب رایج در جریان مسابقات با شیر و قهوه هنرنمایی کند و از طرف دیگر در جمعبندی عملکرد باریستا به داوران هم کمک میکند.
- در طول این مسابقات هر باریستای شرکتکننده حداقل یک بار به آرت بار میرود و شش باریستای راه یافته به مرحلهی دوم دو بار امکان حضور در آرت بار را خواهند داشت.
در بخش ذیل نمونه فرم های اسکورشیت در تمام بخشهای داوری مسابقات لاته آرت 2020 را مشاهده می کنید:
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید
گردآوردنده و ترجمه : سرکار خانم سحر سیاکزاد
گرد آوری از منابع: