چای برگ قهوه (Coffee Leaf Tea) چیست؟

چای برگ قهوه (Coffee Leaf Tea) چیست؟

با ارزش ترین قسمت گیاه قهوه، گیلاس قهوه می باشد.

بعد از برداشت و فراوری ما به دانه قهوه میرسیم که بعد از فرایند برشته کاری آن را آسیاب کرده و دم آوری می کنیم. اما بقیه قسمت های گیاه قهوه چه می شود؟

معمولاً زمانی که گیاه قهوه کوتاه یا هرس می شود، ساقه ها، شاخه ها و برگ های آن دور ریخته می شود. اما در برخی نقاط دنیا، برگ های گیاه قهوه برای تهیه چای برگ قهوه مورد استفاده قرار می گیرد.

در ادامه به تاریچه و فواید آن می پردازیم که چای برگ قهوه چیست؟

تاریخچه مصرف چای برگ قهوه

چای برگ قهوه، از قرن ها پیش در اتیوپی، سوماترا، جامائیکا، هند، جاوه و سودان مصرف می شد. از قرن شانزدهم تا نوزدهم، کشاورزان اتیوپی محصول قهوه برداشت شده خود را برای تجارت و یا مصارف شخصی در مراسم خاص کنار می گذاشتند.

کوتی (Kuti) و کاهوا داون (Kahwa Daun): گذشته ای تلخ و شیرین
اتیوپی به عنوان کشوری که  به مبدا کشف قهوه می باشد و سرزمین جنگل های وحشی قهوه شناخته می شود.

 با این حال، به گفته جاناتان موریس (Jonathan Morris) ، مورخ و محقق سرشناس دنیای قهوه، برخی افراد ادعا می‌کنند که در کتاب “قانون در طب ” (The Canon of Medicine) ابن سینا، دایره‌ المعارف باستانی پزشکی، از داروهای گیاهی و معجون‌هایی نام برده شده است که با گیاه قهوه درست شده‌اند.

جاناتان موریس (Jonathan Morris) در کتاب قهوه: یک تاریخ جهانی (Coffee: A Global History)، ادعا می‌کند که قبیله اورومو در اتیوپی چندین نوشیدنی و غذا بر پایه گیاه قهوه (نه تنها با دانه های قهوه، بلکه با پوسته ها و برگ های آن) تهیه می‌کردند.
به عنوان مثال، کوتی (Kuti)،  یک نوشیدنی گرم است که مردم منطقه هرار در اتیوپی آنرا به عنوان نوشیدنی روزانه خود تهیه کرده و می نوشند. طبق تحقیقات جاناتان، کوتی از «برگ‌های گیاهان جوان که کمی آن را تفت می دهند» تهیه می‌شود.

کوتی با جوشاندن برگ های قهوه داخل آب جوش، گاهی همراه با نمک و یا مقداری شکر به مدت 30 دقیقه جوشانده می شد و اعتقاد بر این بود که هر چه برگ ها بیشتر بجوشد، دم کرده آنها شیرین تر می شود.

در کتاب فنجان شیطان (The devil’s cup)، به قلم استوارت لی آلن (Stewart Lee Allen)، از کوتی با نام کاتی (Kati) نام می برد و معتقد است این چای حبشی در اصل ترکیبی از گیاه قات (Khat) و برگ‌های قهوه بوده است.

* قات (Khat): یک گیاه بومی گلدار می باشد که محرک و اعتیادآور است و در بخش گرمسیری شرق آفریقا و شبه جزیره عربستان می روید

به طور کلی، به نظر می رسد که نوشیدنی کوتی بخشی از آزمایشات بومیان بر روی گیاه قهوه بوده است. بعد از گذشت قرن‌ها، هنوز هم معنای متفاوتی از قهوه و آن چیزی که ما می‌شناسیم دارد. با این حال، تاریخچه متفاوتی نیز از نوشیدنی  kahwa daun، همتای اندونزیایی خود دارد.

تاریخچه قهوه در اندونزی با اتیوپی متفاوت است. هجوم استعمارگران نقش مهمی در نوشیدن چای برگ قهوه توسط تولیدکنندگان و مصرف کنندگان محلی داشت.

در قرن نوزدهم استعمارگران هلندی، گیاهان قهوه را به مناطق کشاورزی خاصی در اندونزی منتقل کردند. در همین دوران بود که، کشاورزان و کارگران قهوه از مصرف  محصول قهوه ای که خود پرورش می دادند منع شدند. از این رو مصرف چای برگ قهوه در اندونزی از همین جا رقم خورد.

تهیه چای برگ قهوه در گذشته و امروز

به گفته استوارت، برای تهیه کوتی، برگ‌های خشک در ماهیتابه تفت داده می‌شوند تا بافتی تیره و قیرمانند پیدا کنند، سپس خرد می‌شوند و روی حرارت ملایم با آب، شکر و کمی نمک حدودا 10 دقیقه دم می‌شوند.

استوارت می گوید: کوتی طعم و عطر مطبوعی دارد و دارای طعمی کاراملی و دودی می باشد که شباهت هایی با (lapsang souchong) چای دودی چینی دارد، اما طعم آن پیچیده تر است، هم شیرین و هم شور است و بافتی ژلاتینی دارد. استفاده از نمک و برخی از شیرین کننده ها در این نوشیدنی اختیاری است.
اخیراً، ریلما نوویتا از دانشگاه آندلاس مقاله ای تحقیقاتی در مورد نوشیدنی kahwa daun منتشر کرده است. این مطالعات نشان می‌دهد که روش آماده سازی Kahwa daun  شبیه به کوتی است، اما در بعضی موارد برای تهیه kahwa daun برگ‌های قهوه را با چوب درخت دارچین دود می‌کنند تا عطر و ارومای ویژه ای به خود بگیرد.

چای برگ قهوه شباهت های زیادی نیز به چای سبز دارد اما طعم آن زمینی تر (earthy) و شیرین تر است. همچنین میزان کافئین موجود در چای برگ قهوه کمتر از چای سبز است.

Earthy: زمینی، شاخصه ای شیرین، یادآور خاک مرطوب و پوشش گیاهی در حال پوسیدگی

چای برگ قهوه به دلیل وجود مقادیر بالای آنتی اکسیدان موجود در آن، از دیرباز مورد توجه زیادی بوده چرا که عموم مردم اعتقاد داشتند با مصرف چای برگ قهوه علائم سرماخوردگی را درمان و تسکین می دادند.

بازاریابی و سرو چای برگ قهوه

مردم بسیاری از کشورها،  با طعم چای برگ قهوه آشنا نیستند، اما  با این حال، علاقه و اشتیاق  به این نوشیدنی در حال افزایش است. بعد از تایید چای برگ قهوه توسط سازمان ایمنی غذایی اروپا (European Food Safety Authority) ، انتظار می رود که این محصول با استقبال بیشتری در بازار جهانی روبرو شود.

چای برگ قهوه به عنوان یک منبع غنی از آنتی اکسیدان ها با میزان کمی از کافئین، یک محصول سالم به نظر می رسد. با این حال، طعم و عطر منحصر به فرد آن پتانسیل جذب مصرف کنندگانی که در کشف محصولات جدید کنجکاو هستند را دارد.
فعالیت های اخیر آژانس تحقیقات شیمیایی و دامپزشکی کارلسروهه و کنسول قهوه در آلمان در حوزه محصولات جانبی قهوه نشان می دهد که چای برگ قهوه آینده امیدوار کننده ای دارد. اگرچه پذیرش آن در کشورهای غربی بسیار کند پیش رفته است، اما چشم انداز روشنی برای شرکت ها، مصرف کنندگان و کشاورزان در آینده ای نه چندان دور پیش بینی می شود.

• Instagram

صفحه ی ما را در اینستاگرام دنبال کنید

گردآوردنده و ترجمه : سرکار خانم سحر سیاکزاد