از مزرعه تا فنجان (بخش اول)
فرقی نمی کنه که شما برای نوشیدن یک فنجان قهوه به کافه بروید یا توی خونه خودتون، با عشق اون رو دم آوری یا عصاره گیری کنید.
یه باریستای حرفه ای باشید یا فقط یک عاشق و دوستدار دو آتیشه قهوه.
احتمالاً حداقل یک بار این سوال به ذهنتون خطور کرده که قهوه واقعاً چیه؟
میوه است! چی هست واقعا؟!
توی طبیعت و جنگل ها به چه شکل رشد میکنه….
قهوه چطور بدست ما میرسه و تا قبل از اون دستخوش چه تغییراتی میشه!
اصلا اولین بار توسط چه کسی و چطور کشف شده!
اگه هنوز کلی سوال توی ذهنتون هست، پس با من همراه باشید که در ادامه این مقاله قصد داریم تمام این سوالات رو به جواب برسونیم.
توی این مقاله یه سفر هیجان انگیز به زمان و قاره های مختلف داریم، تا با همدیگه پرده از راز و رمز این دانه خوش عطر و بو برداریم
و جواب سوالاتون رو از دل طبیعت بیرون بکشیم و ببینیم تو این مسیر دشوار و تقریباً طولانی چه اتفاقاتی رخ می ده تا نتیجه اون بشه یک فنجان قهوه خوشمزه و توی دستان شما قرار بگیره.
مروری بر تاریخچه کشف قهوه
تاریخ دقیق اینکه قهوه چه زمانی و توسط چه کسی شناخته یا به اصطلاح کشف شد هنوز مشخص نیست، چون در این خصوص داستان ها و روایات متعددی بازگو شده.
اما یکی از رایج ترین اونها، داستانیه از دل فلات های اتیوپی، جایی که گویا اولین بار این دانه خوش عطر و بو به دست بشر کشف شد یا بهتره بگیم قبل از اون یه بز بازیگوش اون رو کشف کرد!
این داستان اینطور حکایت شده:
در سده هفتم میلادی، کالدین (Kaldin)، بزچرانی از منطقه آبیسینیا (Abyssinia) یا همون اتیوپی امروز، طبق معمول همیشه در حالی که مشغول چراندن بزهاش بود،
متوجه میشه که بزها بعد از خوردن دانه هایی خاص انرژی خیلی زیادی بدست اوردن!
کالدی تصمیم میگیره خودش هم از این دانه ها مزه کنه.
اتفاقی که بعد از خوردن دانه ها واسش میفته اینه که متوجه میشه انرژی بیشتری بدست میاره و حتی دچار بیخوابی می شه.
کالدی برای درک این موضوع تصمیم میگیره با صاحب صومعه مشورت کنه و ازش میخواد که برای حل این مسئله بهش کمک کنه.
صاحب صومعه برای کشف حقیقت دانه ها رو داخل آتیش میندازه و بعد از چند لحظه صداهایی رو میشنوه، که در گذشته اون رو شیطانی هم خطاب میکردن
اما بعد از اینکه اون رو آسیاب و توی آب حل کردن و نوشیدن به این نتیجه رسیدن
که منشا این انرژی و بی خوابی شبانه همین دانه های شگفت انگیزه.
این خبر دست به دست می چرخه تا جایی که به گوش اهالی شبه جزیره عرب می رسه.
کسی چه میدونه، شاید تاریخچه قهوه از همینجا رقم خورده باشه.
به هرحال با استناد به شواهد و مدارک موجود، قهوه از قرن 15 میلادی به یمن و به تدریج از اوایل قرن 16 به ایران، سوریه، ترکیه و بعد از اون به مصر رسید.
خب، حالا که فهمیدیم قهوه از کجا اومد و به کجاها رسید، بریم بیشتر باهاش آشنا بشیم.
کاشت و پرورش قهوه
بطور کلی چندین گونه مختلف قهوه در جهان وجود داره.
بعضی گونه ها از کیفیت بالایی برخوردارن، اما آسیب پذیرترن و مقاومت کمتری در مقابل آفات و بیماری ها دارن.
بعضی از اونا حجم باردهی بیشتری دارن و بعضی کمتر، گونه هایی از قهوه هستن که شیرین ترن و گونه هایی که با انواع خاصی از خاک سازگاری دارن.
رایج ترین گونه های قهوه در دنیا گونه عربیکاست (Coffea Arabica) که حدود %60 از سهم تولید قهوه جهان رو در اختیار داره و بعد از اون
گونه ربوستا (Coffea Canephora) هست که تنها 40% از حجم تولید جهانی رو شامل می شه.
تفاوت های بین عربیکا و ربوستا را بیشتر بدانید…
ولی یک تولید کننده قهوه چه چیزی رو در نظر میگیره تا بتونه گونه مورد نظر خودشو انتخاب کنه.
والنتینا پدروتی (Valentina Pedrotti) زیست شناس و تحلیل گر چرخه قهوه پاناما در این مورد اینطور میگه که:
عوامل تاثیرگذار بر انتخاب گونه های قهوه از کشوری به کشور دیگر متفاوته.
شرایط آب و هوایی منطقه ، ذائقه و یا فرهنگ مردم اون کشور هم موثر هست.
مثلا بعضی از تولید کننده ها ترجیح میدن محصول همیشگی که در منطقه کشت میشه و رایج هست رو پرورش بدن.
از اونجایی که جنس و نوع خاک، ارتفاع کشت محصول، رطوبت محیط و بطور کلی ویژگی های آب و هوایی منطقه، تاثیر مستقیم روی محصول نهایی میذاره، این مورد هم روی انتخاب تولید کننده بی تاثیر نیست.
موارد دیگه ای مثل قیمت تمام شده محصول و ارزشی که توسط بازار جهانی قابل پذیرش باشه هم می تونه موثر باشد.
آشنایی با گیاه قهوه
گیاه قهوه رو می تونیم جزء دسته درختان هم طبقه بندی کنیم، چون حدوداً تا ارتفاع 9 متر هم میتونه رشد کنه.
برای اینکه برداشت محصول راحت تر انجام بشه، درخت ها کوتاه و هرس میشن، در نتیجه شبیه بوته یا درختچه بنظر میرسن.
شاخه ها و برگ ها تنه اصلی درخت قهوه، شاخه های اولیه، ثانویه و شاخه های سومی داره که برگ های براق و مومی شکلی به رنگ سبز تیره و بصورت جفت جفت روی اونا رشد می کنه.
از اونجایی که عمل فتوسنتز داخل برگ ها اتفاق میفته، میتونیم بگیم برگ ها نقش مهم و اساسی توی تولید انرژی گیاه برای رشد ایفا میکنن.
برای خواندن ادامه مقاله از مزرعه تا فنجان به بخش دوم مراجعه فرمایید…
گردآوردنده و ترجمه : سرکار خانم سحر سیاکزاد
گرد آوری از منابع:
https://www.ncausa.org/
https://perfectdailygrind.com/
https://www.brownjenkins.com /
https://www.cafeimports.com/
https://www.baristahusle.com/